گزارش کاراموزی بررسی تقسيمات علوم جنايي

دسته بندي : علوم انسانی » علوم اجتماعی
گزارش کاراموزي بررسي تقسيمات علوم جنايي در 32 صفحه ورد قابل ويرايش


مقدمه

نيروي انتظامي که از آن با نام و واژه پليس در سطح جهاني و بين المللي استفاده مي شود يکي از نيروهاي نظامي و امنيتي کشور محسوب مي شود که امنيت داخلي کشور بر عهده همين نيرو مي باشد البته وظايف متعدد و بي شماري خصوصاً در کشور ما بر عهد? همين نيرو مي باشد . لذا وظيفه اصلي و کلي اين نيرو برقراري امنيت و آرامش در سطح جامعه مي باشد حال اين ايجاد امنيت مستلزم تلاش و کوشش شبانه روزي پرسنل اين نيرو مي باشد . اهميت مرزها ، کنترل جاده ها ، پليس 110 و برخي فعاليتهاي امنيتي اکثراً بر عهده نيروي انتظامي مي باشد و همين امر سبب شده که ناجا طي سالهاي اخير اهتمام ويژه اي به اين بخش ها مبذول دارد . کشور عزيز ما ايران از لحاظ ميانگين سني جمعيت يکي از جوانترين کشورهاي جهان مي باشد ، لذا فعاليت نيروي انتظامي در آن از حساسيت بيشتري برخوردار است .

با اينکه مردم کشور ما پس از گذارندن جنگ تحميلي 8 هشت ساله متوجه بسياري از حربه ها ـ کينه توزي ها و دشمنيهاي کشورهاي غربي از جمله آمريکا بوده و هستند و بارها قاطعانه پاسخ آنها را داده اند . لذا بايد قبول کنيم که نابهنجاري در داخل هر جامعه اي مسئله اي غير عادي بنظر نمي رسد که بتوان روي آن را سرپوش گذاشت کشور ما نيز از اين امر مستثني نمي باشد . بر حسب آمارهاي موجود در جامعه ما براي هر هزار نفر 4 نيروي پليس وجود دارد و از سوي ديگر بخشي از همين مقدار نيروي پليس نيز کارکنان وظيفه مي باشد بديهي است که بکارگيري کارکنان وظيفه با آموزشهاي محدود و موقت در واحدهاي انتظامي مخصوصاً در کلانتريها و پاسگاههايي که محل رجوع مردم با انواع متنوع مسايل مي باشند مورد تأييد کارشناسان امور انتظامي و جامعه شناسان نمي باشد چرا که بصورت ناخواسته اين کمبودها و فقدان آموزشها سبب نارضايتي نسبي يا کلان در سطح عموم خواهد شد بر اين اساس آشنا سازي بيشتر مردم به حوز? وظايف و مسؤليتهاي ناجا و از سوي ديگر افزايش آموزش و تربيت نيروهاي متخصص و کافي و ضرورتي هستند که پليس انتظامي و کارکرد کلانتريها و پاسگاهها را به سوي تعالي و کارآمدي افزون تر سائق مي گرداند . و انتظار مي رود اين دو سوي جريان متوازياً مورد توجه فرماندهان محترم ناجا و برنامه ريزان و کارشناسان در داخل و خارج نيروي انتظامي قرار گيرد .

اگر بخواهيم بصورت کلي از مسئله خارج و آن را تخصصي تر مطرح و در مورد آن بحث نمائيم بايد چند خطي بصورت مقدمه در خصوص موضوع مورد بحث ، که کشف علمي جرائم مي باشد توضيحاتي ارائه شود .

بزهکاري ريشه در تاريخ زندگي اجتماعي انسانها دارد و به سبب همين استمرار جرم در بستر زمان است که دورکيم ، جامعه شناس فرانسوي نيمه اول قرن بيستم ، از آن به عنوان « پديده اي عادي » و اجتناب ناپذير ، در کنار ساير پديده هاي زندگي اجتماعي ياد مي کند . با اين همه در طول تاريخ مواحه انسانها با پديد? جرم تهولات مهمي را در ارتباط با دو مقول? مجازات و شيو? محاکمه و رسيدگي پيموده است . از شدت مجازاتها به تدريج و بويژه در يکي دو قرن اخير کاسته شده و مفهوم انتقام و سزا دهي جاي خود را به ضرورت بازپروري و بازسازگاري مجرمان داده است و انساني شدن واکنشها و مجازاتها تحت تأثير داده هاي جرم شناختي افقهاي جديدي را به روي علاقمندان حل مسائل جنايي گشوده است .

ادله اثبات دعواي کيفري نيز که يکي از موضوعات دادرسيهاي کيفري است تحولات چشمگيري يافته است در طول تاريخ ، شهادت و اقرار در اثبات جرائم نقش اساسي و اغلب انکار ناپذيري را بويژه در دور? دلايل قانوني ، ايفاد کرده است . در گذشته ، دلايل قانوني بر قاضي تحميل مي شد و او چاره اي جز صدور حکم محکوميت بر مبناي دلايل ارائه شده نداشت .

اوردالي يا داوري ايزدي ، دوئل قضائي و شيوه هاي غير متعارف کشف و اثبات جرائم نيز در کنار شهادت و اقرار يا در صورت فقدان آنها ، جايگاه خاصي را به خود اختصاص مي داد و عدالت کيفري طي قرون متمادي با توسل به آنها تأمين مي شده است . با اين همه پيشرفت علوم و فن آوري در يکي دو قرن گذشته آثار خود را در همه زمينه ها و از جمله وسايل و ابزار کشف و اثبات جرائم آشکار ساخته است ، شهادت و اقرار بويژه در مواردي که تحت شکنجه و تهديد ، اکراه و اغوا اخذ شده باشد به تدريج اعتبار مطلق خود را از دست دادند و در برخي موارد نيز علم روان شناسي مقرون به صرفه بودن آنها را مورد ترديد قرار داد .

چنين است که به ارامي دور? دلايل قانوني سپري مي شود و دور? اقناع وجداني قاضي که از آن گاهي به علم قاضي نيز تعبير مي شود فرا مي رسد . در اين دوره دلائل علمي به تدريج جايگاه خاصي مي يابد .

تا آنجا که حتي شهادت و اقرار نيز در مواردي با محک آنها سنجيده مي شود و علم جديدي به نام جرم يابي ـ که متأسفانه در کشور ما گاهي به غلط از آن به جرم شناسي تعبير مي شود بر شاخه هاي علوم جنايي افزوده مي شود . و پا به پاي پيشرفت و توسعه علوم تجربي امکانات علمي و محکمه پسند و مؤثرتري براي کشف و اثبات جرم ، فراروي پليس و محاکم قرار مي گيرد .

ترديدي نيست که پليس علمي در کشور ما ، نسبتاً نوپاست و به همين دليل منابع و متون علمي کافي و متناسب با نياز روز در دسترس دانش پژوهان قرار ندارد .

آنچه که بيان گرديد مقدمه اي بود بر اهميت پليس و کارکرد آن در جامعه بويژه در جامعه ما که پس از اين مقدمه مي خواهيم مسئله کشف جرائم را بصورت علمي مورد بازگو و مطالعه قرار دهم .







فهرست :

رديف


عنوان


صفحه

1 ـ


تقسيمات علوم جنايي


1

2 ـ


اهميت پليس علمي


2

3 ـ


تشخصي هويت اشخاص


6

4 ـ


روشهاي قديمي تشخيص هويت اشخاص ( مجرمان )


8

5 ـ


صحنه جرم و جمع آوري دلايل و مدارک


26

6 ـ


مهمترين دلايل و مدارک جرم که معمولاًٌ در صحنه هاي جرم بدست مي آيد




31

7 ـ


تشخص هويت ژنتيکي DNA


34

8 ـ


نتيجه گيري


35

9 ـ


فهرست منابع


36

10 ـ


ضمائم












تقسيمات علوم جنايي :

علوم جنايي مجموعه علومي است که با پديد? جرم و بزهکاري در ارتباط است و براي کشف جرائم و احقاق حق و تأمين عدالت کيفري در خدمت دستگاه عدالت کيفري قرار مي گيرند .

اين علوم عبارتند از : حقوق جزا ، جرم شناسي ، سياست جنايي ، جامعه شناسي کيفري ، روان شناسي کيفري ، روان پزشکي کيفري ، کيفر شناسي و جرم يابي .

جرم يابي که دربار? کاربرد علوم مادي در کشف جرائم و شناسايي مجرمان و اثبات جرم بحث مي کند ، به سه شاخه پليس علمي ، پزشکي قانوني و روان شناسي قضائي تقسيم مي شود .

بنابراين پليس علمي ( کشف جرائم ) يکي از شاخه هاي جرم يابي به حساب مي آيد که موضوع بحث اين مقاله مي باشد .











اهميت پليس علمي ( کشف جرائم ) :

براي روشن شدن اهميت پليس علمي که عمدتاً بر علوم تجربي و دلايل فيزيکي متکي است ابتدا ايجاب مي نمايد انواع دلايل و به عبارت جامع تر وسايل اثبات جرم مورد توجه و مقايسه قرار گيرد تا از اين طريق اهميت دلايل مادي در مقايسه با دلايل نظري در احقاق حق و تأمين عدالت کيفري روشن مي گردد .

دلايل ( وسايل ) اثبات جرم به طور اجمال عبارتند از : اقرار ، قسم ، شهادت ، شهود ، معاينات محلي ، قرائن و امارات و علم قاضي از ديدگاه اين بحث اين دلايل به دو دسته متمايز از هم تقسيم مي شود .

1 ـ دلايل مادي يا شواهد عيني :

همانند آثار انگشت ، خون ، اسپرم ، مو ، اسلحه ، گلوله ، پوکه ، خط ، امضاء و غيره ، اين گونه دلايل قابل لمس ، مشاهده و ارائه و استناد بوده و رد و انکار آن غير ممکن است در ذيل چند نمونه از نقش انکار ناپذيري اينگونه دلايل در کشف جرائم و رد ادعاهاي واهي ذکر مي گردد .



آثار انگشت :

قاتلي پس از دستگيري و اعتراف قتل توانست از زندان فرار کند . چند ماه بعد جسد متلاشي شده و خشکيد? شخصي در همان حوالي کشف گرديد که از روي مشخصات ظاهري قابل شناسايي نبود و هيچ گونه مدرک و هويتي همراه نداشت . خانواد? قاتل فراري با استفاده از اين فرصت و براي لوث نمودن موضوع قتل اولي و متهم کردن خانواد? مقتول مدعي شدند جسد مکشوفه همان قاتل فراري است که بعد از فرار توسط نزديکان مقتول به قتل رسيده است ، تحقيقاتي که توسط قاضي مسئول پرونده در جهت رد يا اثبات ادعاي آنان بدست آمد به نتيجه نرسيد ولي با انگشت نگاري از انگشتان خشک و چروکيده جسد و مقايسه آن با آثار انگشت ذيل اوراق بازجوئي قاتل فراري به طور قاطع مشخص شد . که جسد مکشوفه قاتل فراري مورد نظر نيست .



مو :

اتومبيلي با عابري تصادف کرد و با عبور از روي سر آن موجب مرگ وي شد راننده با اتومبيل از صحنه تصادف متواري گرديد و کسي نيز نتوانست شماره آن را يادداشت کند بعداً هم که با توجه به اظهارات و نشانه هاي شهود اتومبيل مورد نظر شناسايي شد . راننده منکر تصادف ياد شده گرديد . ولي کارشناس با معاين? دقيق قسمت زير جلوبندي اتومبيل چند تار مو لاي اتصالات فلزي آن کشف کرد که با موي مقتول کاملاً مطابقت داشت و رانند? اتومبيل چاره اي جز اعتراف به تصادف نداشت .

دستخط :

شخصي تنها وارث زن و شوهر ثروتمندي بود که براي تملک هر چه سريعتر اموال آنها هر دو را در محل سکونتشان به قتل رساند ولي چون تا چند روز پس از حادثه کسي از کشته شدن آنها اطلاع پيدا نکرد و اجساد در محل بودند قاتل از همسر خودش مي خواهد با نوشتن و الصاق يادداشتي روي در وردي محل حادثه ، کشته شدن دو نفر مذکور را به اطلاع ديگران برساند . و همسرش نيز به همين نحو عمل نمود ، بعداً که موضوع قتلها پيگيري شد از روي تنها برگه اي که در محل بود ـ يعني همان نوشته و استکتاب از مظنونين از جمله همسر قاتل ، نويسنده دستخط شناسايي شد که در بازجوييهاي بعدي بانوي مذکور به ارتکاب قتل توسط شوهرش شهادت داد .

2 ـ دلايل نظري

همانند : اقرار ، شهادت شهود ، قسم اين قبيل دلايل قابل لمس و مشاهده و ارائه نيستند و اثبات واقعيت آنها مشکل است از سوي ديگر به تجربه ثابت شده که اين دسته از دلايل بعضاً تحت تأثير انگيزه هاي مالي ، عاطفي و رواني ، تهديد و ارعاب ، تطميع ، فراموشي ، کينه ، حسد و کم هوشي ، بيماري و غيره قرار گرفته و واقعيتها روشن نشده است . بارها در عمل مشاهده شده اشخاص به يکي از علل فوق بر خلاف واقع به اعتراف جرمي اعتراف ، يا در مورد آنها شهادت داده يا قسم خورده اند و يا برعکس با وجود ارتکاب جرم ، به علت عدم اعتراف مرتکب يا سکوت و کتمان شهود ، کشف آنها مقدور نشده است .



روشهاي فعلي تشخيص هويت اشخاص ( افراد عادي و مجرمان)

1 ـ عکاسي

الف ) عکاسي از مجرمان

از همان ابتداي ظهور صنعت عکاسي ، عکس به عنوان يک وسيل? مؤثر براي تشخيص هويت افراد مورد توجه و استفاد? دست اندر کاران کشف جرائم و تشخيص هويت قرار گرفت .

اهميت عکس از آن جهت است که ممکن است انسان در حالي که به کسي يا چيزي نگاه مي کند ، به علت عدم تمرکز حواس کمي وقت ، ضعف بينايي ، کور رنگي ، شب کوري ، کمي نور و غيره نتواند تمام يا قسمتي از جزئيات آن را ببيند ، و يا به خاطر بسپارد ولي عکس مي تواند براي هميشه يک خاطر? زنده و گويا از سوژه مورد نظر در خود ضبط نمايد و در مواقع ضروري در معرض ديد قرار دهد و جزئياتي را که احتمالاً به دلايل فوق و در برخورد اوليه از چشم کسي دور مانده يا فراموش شده است ارائه نمايد .

ب ) کاربردهاي عکس در تشخيص هويت

عکس به عنوان يک وسيله مؤثر تشخيص هويت اشخاص به دو صورت کاربرد دارد .

1 . تطبيق عکس با قيافه شخصي که احتمال مي رود عکس متعلق به وي باشد.

در مواردي که از يک مجرم فراري مجهول المکان فقط عکس وي در اختيار پليس باشد ، معمولاً پليس عکس مذکور را تکثير و به واحدهاي تابعه بخشنامه مي نمايد تا چنانچه مأموران صاحب عکس را يافتند وي را دستگير نمايند . حال اگر شخص مظنوني که با عکس شباهت دارد ، توسط پليس دستگير گردد ولي منکر ارتکاب جرم و فرار باشد ، کارشناس با تطبيق عکس با قيافه شخص دستگير شده مي تواند تشخيص دهد که وي واقعاً صاحب عکس مورد نظر مي باشد يا خير . تطبيق عکس افراد گمشده ، با اين قبيل اجساد مي توان آنها را شناسايي نمود .

2 . تطبيق عکسي که احتمال مي رود متعلق به شخصي مورد نظر است با عکسهاي قطعي و مسلم وي .

در مواقعي که تعلق يک عکس به شخص بخصوصي مورد ترديد باشد و به خود شخص هم جهت تطبيق قيافه با عکس دسترسي نباشد کارشناس مي تواند عکس ياد شده را با عکسهاي قطعي و مسلم اين قبيل اشخاص که از آلبوم خانوادگي آنها پروند? کارگزيني يا بايگاني پليس و غيره به دست مي آيد ، از نظر شکل و حالت اندامهاي صورت و فواصل و وضعيتي که اين اندامهاي نسبت به هم دارند و غيره ، با هم مقايسه نموده و در مورد تعلق عکس به شخص مورد نظر اعلام نظر کند .

ج ) مقايسه کيفي عکس رنگي با عکس سياه و سفيد

اگر چه از نظر وضوح ، عکس رنگي بهتر است ، ولي عکس و فيلم رنگي در اثر مرور زمان و تحت تأثير عوامل محيط از قبيل حرارت ، رطوبت ، نور شديد و ... به تدريج کم رنگ شده و کيفيت اوليه خود را از دست مي دهد . ولي عکس و فيلم سياه و سفيد از ثبات و دوام بيشتري برخوردار است .

د ) موانع شناسايي اشخاص و کشف جرم از روي عکس





صحنه جرم و جمع آوري دلايل و مدارک

مبحث اول : صحنه جرم

مبحث دوم : تعريف صحنه جرم

صحنه جرم محلي است که مجرم اقدامات خلاف قانون خود را براي ارتکاب جرم در آنجا انجام داده است . در برخي از جرايم ممکن است علاوه بر صحن? اصلي جرم ، صحنه هاي جرم مکمل يا ثانوي نيز وجود داشته باشد . براي نمونه ، چنانچه در يک جنايت جسد مقتول به محل ديگري منتقل و مخفيانه دفن شده باشد ، محل وقوع قتل صحن? جرم اصلي بوده و محل دفن جسد صحن? جرم مکمل يا ثانوي است . در هر حال ، چون هدف اصلي از بررسي صحن? جرم ، بدست آموردن دلايل مادي مربوط به جرم واقعه است ابتدا تعريف دلايل مادي از ديدگاه کشف جرايم ذکر مي گردد .

دلايل مادي يا فيزيکي يا شواهد عيني :

دلايل مادي ، فيزيکي يا شواهد عيني ، دلايلي اند که در عالم وجود خارجي دارند و قابل لمس و مشاهده مي باشند و طبعاً اين قبيل دلايل قابليت ارائه و استناد داشته اند و رد و انکار آنها نيز ممکن نيست .





2 . اهميت صحنه جرم :

در حقيقت صحنه جرم سرچشمه حقايق و اطلاعات مربوط به جرم و مجرم است و چنانچه به طور صحيح و اصولي مورد بررسي قرار گيرد ، ابتداي جاده اي است که به مخفيگاه مجرم منتهي مي گردد . اصولي که بر اساس نظريه مبادله ( انتقال ) ، که در سال 1930 توسط ادموند لوکارد رئيس مؤسسه جرم شناسي دانشگاه ليون فرانسه ارائه شده ، حاکي از آن است اشخاصي که مرتکب جنايت مي گردند ، تقريباً و به طور قهري آثاري از خود در صحنه جنايت يا نزد منجي عليه يا هر دو به جاي مي گذارند و به طور متقابل آثاري از صحن? جنايت يا منجي عليه يا هر دو نزد آنها به جاي مي ماند .

با توجه به اصول فوق الذکر ، چنانچه در بررسي صحن? جرم دليل و مدرکي به دست نيامد يا امکان ربط دادن جرمي به متهم مورد نظر مقدور نبود ، قبل از اينکه اين امر به حساب فقدان دليل گذاشته شود ، بايد آن را به حساب نقص آموزش يا کمبود امکانات فني کشف جرايم يا کم تجربگي نگذاشت .