پروژه کارآفرینی پرورش قارچ

دسته بندي : کارآفرینی » کشاورزی و زراعت
پروژه کارآفريني پرورش قارچ در 21 صفحه ورد قابل ويرايش



تاريخچه استفاده از قارچ خوراکي

قارچها موجوداتي هستند که از ادوار قديم با انسان بوده اند. سوابق فسيلي آنها به دوران پر کامبرين و دونين بر مي‌گردد. تاريخ مصرف قارچ هاي خوراکي بعنوان غذا و دارو به زماني بسيار دور برمي‌گردد و حتي انسان هاي نخستين از خواص ويژه قارچ ها اطلاع داشتند. آزتک ها از قارچها بعنوان مواد توهم زا در فالگيري استفاده مي‌کردند و قارچ را گوشت خدا God's flesh مي‌ناميدند. نوشابه مستي‌آور سوما نيز چيزي جز عصاره آمانيتا موسکارياي سمي نبوده که از گروه قارچ هاي کلاهکدار است . اگر تاريخچه توليد قارچهاي خوراکي به دقت مورد بررسي قرار گيرد , تاريخي چند هزار ساله را ميتوان براي آن قائل شد. پرورش قارچهاي خوراکي حدوداً به 20 قرن پيش در ژاپن و چين بر مي‌گردد. کاشت قارچ در گلخانه اولين بار در سوئد در سال 1754 ميلادي ابداع شد.

کشور هاي مختلف جهان با توجه به فرهنگ غذايي در طي سالهاي گذشته به نوعي از اين محصول ارزشمند برخوردار بوده اند و در حال حاضر , اکثر قريب به اتفاق کشورهاي دنيا آن را به عنوان يک محصول کشاورزي و باغي قلمداد و حتي به منظور توسعه هر چه بيشتر توليد و مصرف آن , برنامه هاي کوتاه مدت و بلند مدت براي آن قائلند و سالانه هزينه هاي بسياري را مصرف آن ميسازند . در اين ميان کشورهاي آمريکايي , اروپايي , اسيايي و آفريقايي هر کدام به نوعي نسبت به توسعه همه جانبه آن اقدام و گاهي در بعضي کشورها با توجه به فرهنگ غذايي , ميزان قارچها بر ديگران پيشي گرفته و توليد آن گونه خاص , بيشتر است.کشورهايي مانند چين , از 2 هزار سال پيش قارچها را نيز به موازات ساير محصولات کشاورزي پنداشته و در حال حاضر , سالانه چند ميليون تن توليد انواع قارچها را در برنامه هاي خود دارند . البته در اين ميان از خواص داروئي و درماني قارچهاي داروئي نيز غافل نمانده و در صنعت داروسازي در کشور مذکور در حد قابل توجهي رونق يافته است به طوري که در مراجعه به پزشکان چيني , انواع داروها از جمله قرص , کپسول , آمپول و.... تجويز ميگردد.

البته شايان ذکر است که قارچها به لحاظ بافت فيبري و سلولزي و نيز داشتن پلي ساکاريدهايي در ديواره سلولي شان به عنوان ضد سرطان محسوب ميگردند . در اين ميان مي توان به قارچهايي اختصاصا ضد سرطان اشاره کرد مانند قارچهاي گاندرما ,آريکولارياو شيتاکه .

صنايع تبديلي قارچها نيز امروزه به عنوان يکي از صنعت هاي روز , مورد توجه خاص قرار گرفته است . صنايع کنسرو سازي , مربا , ترشي و پودر قارچ , از جمله فرآورده هاي قارچ است که در دنيا از مصرف بالايي نيز برخوردار است. از نکات قابل توجه و تامل دراين صنعت اين است که با توجه به توليد بالاي ضايعات کشاورزي در اکثر کشورها از جمله ايران, استفاده بهينه از اين ضايعات را ميتوان نام برد.

اصولا قارچها از ضايعات کشاورزي توليد ميگردند.از جمله کاه و کلش گندم , برنج , سويا , آفتابگردان , ذرت , خاک اره, علفهاي هرز , گراسها و....

بطوري که ميتوان گفت در توليد قارچ از ضايعات کشاورزي و دور ريز که اصولا کشاورزان هزينه و زحماتي براي نابودي آنها بايد متحمل شوند ميتوان غذاي پروتئيني و مقوي توليد کرد که خود اين يکي از مزاياي عمده اين رشته توليدي است . از سوي ديگر , ميتوان به ارزش غذايي قارچها نيز اشاره کرد. اين صنعت در کشور ما از حدود 30 سال پيش در حوالي تهران آغاز و به صورت کم و بيش توسعه يافت وليکن از دهه 60 بدين سو , نوعي از قارچها به نام تکمه اي در کشور به صورتي صنعتي کامل آغاز و دهها واحد توليدي در کشور پا گرفت . البته در آغاز ارائه محصول به دليل نو بودن محصول و فرهنگ غذايي خاص ايرانيان , با استقبال خوبي روبرو نشد , ولي با گذشت سه دهه , امروزه از فرهنگ مصرف بالايي برخوردار شده است به طوري که واحدهاي توليدي فعال با ظرفيت کامل , در حال توليد و گسترش آن هستند .

جنبه هاي اقتصادي قارچ خوراكي

درآمد حاصل از قارچ خوراكي تحت تأثير عوامل مختلف توليد قرار دارد از جمله سيستم توليد انتخاب شده، نوع ساختمان و مصالح مورد استفاده، ميزان پيچيدگي و گراني ماشين آلات و دستگاههاي هوادهي و ميزان سرمايه اوليه.

در توليد نهايي قارچ خوراكي هدف نهايي اين است كه حداقل 70 درصد قارچ درجه يك توليد نمايند.

ميزان محصول حاصل از يك تن كمپوست به شرح زير طبقه بندي مي شود:

توليد نامطلوب : كمتر از kg 135 قارچ

توليد ضعيف : حدود kg 135 – 160 قارچ

توليد نسبتاً مطلوب : kg 160 – 180 قارچ

توليد خوب : kg 180- 190 قارچ

توليد عالي : بيش از kg 200 قارچ

چنانچه برداشت پس از رشد كامل قارچ (باز شدن كلاهك) صورت گيرد، حدود 50 درصد افزايش محصول داريم ولي لازم به ذكر است كه از نقطه نظر بازارپسندي بشدت كاهش مي‌يابد.

خواص غذايي و درماني قارچ

به دنبال كمبود جهاني پروتئين بويژه در جهان سوم از سال 1960 به بعد تحقيقات بسياري در رابطه با پروتئين انواع قارچ هاي خوراكي صورت گرفت و ميزان پروتئين قارچهاي خوراكي از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن خشک قارچ گزارش شد. ميزان درصد پروتئين قارچ بستگي به نژاد قارچ، شرايط زراعي، اندام مورد آزمايش، مرحله رشدي، ميزان آب موجود در بافت، چرخه باردهي، فاصله زماني بين زمان برداشت و زمان اندازه گيري پروتئين دارد. به عبارتي پروتئين قارچ تازه در حدود دو برابر پروتئين اغلب سبزيجات و حبوبات بوده و به علت درصد بالاي رطوبت گوشت آن از نظر هضم مانند سبزيجات و حبوبات است. (پروتئين آن 70 تا 90% قابليت هضم دارد) و اصولاً پروتئين قارچ خوراكي از لحاظ ارزش غذايي در حد فاصل پروتئين گوشت و سبزيجات قرار گرفته است و مصرف آن براي ميانسالان و سالخوردگان به جاي گوشت قرمز توصيه مي‌‌‌شود.

قارچهاي صدفي

قارچهاي صدفي همگي متعلق به جنس پلوروتوس(Pleurotus ) مي باشند.اين

قارچها که به نام اويستر مشروم(Oyster mushroom ) معروف هستند به دليل سهولت در کشت ، عدم نياز به کمپوست ، مقاومت در برابر شرايط سخت محيطي همانند گرما ، سرما ، خشکي و آفات کشت آن بسيار آسان است . اين قارچ گونه هاي زيادي دارد که چند گونه زير بيشتر در ايران کشت مي شود .

1- پلوروتوس ساجور کاجو: قارچي است سفيد رنگ نسبتا پر محصول خوش طعم و خوش عطر مي باشد . زادگاه آن هند مي باشد .

2- پلوروتوس فلوريدا : زادگاه آن آمريکا مي باشد . قارچي است کاملا سفيد،کلاهک آن زياد گوشتي نيست پر محصول است و به دليل مقاوم بودن به گرما در تابستان بازده خوبي دارد .
3- پلوروتوس استراتوس : قارچي است بسيار بسيار پر محصول و رنگ آن خاکستري است به دليل بلوغ سريع اين قارچ ، هاگ آن در فضاي سالن پخش شده و بيماريهاي پوستي و ريوي را ايجاد مي کند .

4- پلوروتوس فيزيوس : قارچي است بسيار محصول از تلفيق استراتوس و فلوريدا به وجود آمده است . رنگ آن سفيد است با کلاهک گوشتي و بين قارچهاي صدفي بيشتر از بقيه مشتري پسند است . اسم صنعتي اين قارچ است5- پلوروتوس فلابلاتوس : قارچي است صورتي رنگ،بسيار کم محصول و بيشتر به منظور خواص دارويي آن کشت مي شود . يکي از موارد استفاده درماني آن در درمان بيماري ايدز مي باشد.

6- پلوروتوس سيترينو پلاتوس( قارچ صدفي طلايي) : در نگاه اول رنگ زرد و درخشان اين گونه توجه بيننده را به خود جلب مي کند .بسيار پر محصول ، طعم اين قارچ در ابتدا تند و تلخ است اما بعد از پخت طعمي با بوي تند گردو که گاهي نيز بوي ماهي با عطري خاص مي دهد.

روش کشت قارچ هاي صدفي

جهت کشت قارچ صدفي ابتدا ماده سلولزداري انتخاب مي کنيم . بهترين ماده کاه

گندم و جو است و توصيه مي کنيم از کاه برنج استفاده نشود . کاه گندم يا جو بايد داراي خصوصيات زير باشد :

1- کاه تازه باشد يعني رنگ آن طلايي و فاقد ساقه هايي با رنگ قهوه اي يا سياه