مقاله تعمیر تلویزیون (تیونرها)

دسته بندي : فنی و مهندسی » برق، الکترونیک، مخابرات
مقاله تعمير تلويزيون (تيونرها) در 70 صفحه ورد قابل ويرايش
فهرست مطالب
عنوان صفحه

بخش 1:

تيونر 1

بخش 2 :

طبقه IF آشكار ساز و AGC 8

بخش 3:

مدارات رنگي 17

بخش 4:

مدارات تصوير 62



بخش 5:

منبع تغذيه 66





بخش 1:
q تيونر

همانطوريكه در نماي كلي گيرنده هاي رنگي بررسي گرديد امواج دريافت شده توسط آنتن به تيونر منتقل مي گردد .، تيونر تلويزيونهاي رنگي علاوه بر كارهاي معمولي يك تيونر كه از تلويزيون سياه و سفيد به خاطر داريم (انتخاب كانال‌ ، حذف امواج مزاحم ، تقويت موج فرستنده و . . . ) در خروجي خود امواج فرستنده را تبديل به سه موج IF به ترتيب زير مي كنند:

1) IF صدا (فركانس 4/33 مگاهرتز)

2) IF تصوير(فركانس 9/38 مگاهرتز)

3) IF رنگ(فركانس 43/34 مگاهرتز)

تيونر ها در دو نوع مكانيكي و الكترونيكي درست مي شوند ، در تلويزيونهاي رنگي جديد اكثرا تيونر به صورت الكترونيك طراحي ميشود . اين تيونرها مدارات دريافت هر سه محدوده VHF I , VHF III , UHF را دارا هستند ، در جدول زير محدوده امواج تلويزيوني و تعداد كانالهاي آنها مشخص شده است :





باند




تعداد كانال




محدوده فركانسي
VH I




4 تا 2




MHZ 68تا47



VHF III


12 تا 5


MHZ 230تا174


UHF


68 تا 21


MHZ 676تا300

در تيونرهاي ميكانيكي جهت آنكه كانال و محدوده كار تيونر را تعويض نمائيم دسته سلكتوري وجود دارد كه اين كار را انجام مي دهد ، ولي در تيونرهاي الكترونيك جهت اين كار ، مداري در نظر گرفته شده است به نام مدار فرمان تيونر .

بنابراين مدار فرمان تيونر بايد بروي تيونرهاي الكترونيك دو كنترل اعمال نمايد اولا محدوده كار تيونر را مشخص كند كه آيا بر روي UHF ، VHF I ، VHF III باشد ثانيا معين كند در آن محدوده بر روي چه كانالي تصوير دريافت دارد .

عمل اول با قطع و وصل ولتاژ تغذيه هر قسمت انجام مي گيرد يعني زماني كه مي خواهيم تيونر بر روي محدوده VHF I كار كند ، مدار فرمان ولتاژ تغذيه دو باند VHF III و UHF را قطع كرده و فقط ولتاژ تغذيه به باند VHF I مي دهد . اين باعث مي شود كه فقط باند VHF I كار كرده و دو باند ديگر غير فعال باشند.

عمل دوم (تعويض كانال) با كم و زياد كردن يك ولتاژ متغيير(معمولا صفر تا 33 ولت) توسط مدار فرمان تيونر و اعمال آن به ديودهاي واريكاپ تيونر انجام مي گيرد .

ديودهاي واريكاپ چه عملي انجام مي دهند ؟

ديودهاي واريكاپ يكي از انواع ديودها هستند كه وقتي در باياس معكوس قرار گيرند ميتوان با كم و زياد كردن ولتاژ دو سرشان از آنها همانند يك خازن متغيير استفاده نمود .

حال در تيونر هاي الكترونيك در هر باند تيونر ، تعدادي ديويد واريكاپ قرار گرفته كه مدار فرمان تيونر بسته به كانال انتخابي توسط مصرف كننده ولتاژ دو سر ديودهاي واريكاپ تيونر در آن قسمت را تغيير داده و ظرفيت ديود واريكاپ را براي آن كانال تعيين مي كند ، در حقيقت از ديودهاي واريكاپ به عنوان قسمتي از مدارات هماهنگ داخل تيونر استفاده شده است .





بررسي تيونر تلويزيون رنگي شهاب 21 اينچ :

تيونر اين تلويزيون از نوع الكترونيك بوده و قدرت دريافت هر سه محدوده ، UHF و VHF III و VHF I را دارا مي باشد ، كنترل اين تيونر بر عهده آي سي كنترل تلويزيون (ICSO1 ) مي باشد .

طريقه تنظيم كانال توسط آي سي كنترل : براي آنكه مشخص شود بر روي چه محدوده اي كار كند ، سه پايه BL و BU و BH در بين پايه هاي تيونر وجود دارد . BU تغذيه محدوده UHF داخل تيونر ، BL تغذيه محدوده مدار VHF I و BH تغذيه مدار محدوده VHF III تيونر است .









طرز كار به اين صورت است كه وقتي تلويزيون فرمان كار روي محدوده UHF دريافت كرد ، آي سي كنترل (ICSO1 ) ولتاژ مثبت بيس Q101 را كم مي كند ، چون ترانزيستور به محدوده UHF تيونر مي رود .

بخش AGC :

سيگنال ويدئوي آشكار شده در پايه 22 از داخل آي سي به آشكار ساز AGC داده مي شود AGC بسته به قوي يا ضعيف بودن سيگنال ولتاژي را تهيه كرده و به تقويت كننده IF داخل آي سي داده مقدار تقويت آنراتنظيم ميكند همچنين اين ولتاژبه مدارGC) RF AGC Aتيونر) داخل خود آي سي نيز رسيده و باعث مي شود ولتاژي بين 4/2 (در هنگاميكه سيگنال قوي است ) تا 3/7 ولت ( هنگاميكه سيگنال ضعيف است ) از پايه 13 آي سي 101 خارج شده به پين AGC روي تيونر رسيده و مقدار تقويت ترانزيستور تقويت RF داخل تيونر را بسته به قوي يا ضعيف بودن سيگنال تنظيم كند .

تشخيص سالمي طبقه IF :

كابل خروجي تيونر به طبقه IF را جدا كرده با يك سيم به آنتن به ورودي آن سيم مغزي ضربه مي زنيم اگر نويز در صدا و تصوير ظاهر شد طبقه IF سالم است .

و يا آنكه مي توان يك سيم آنتن به پين IF تيونر در حاليكه تلويزيون روشن است ضربه زد اگر در صدا و تصوير اثر كرد طبقه IF سالم است ( در صورتي كه تيونر الكترونيك و سوكتي باشد).

تشخيص سالمي AGC :

آنتن وصل شودبه طوريكه تصويرفرستنده كامل دريافت شوددراين حالت روي پين agc تيونربايدحدود2ولت وباقطع آنتن بايد5/7ولت ظاهرگردد.

تشخيص سالمي AFT:

درحالت دريافت سيگنال واضح توسط تلويزيون اكر دربين AFTتيونرحدود5/6ولت ديده شدAFTسالم است .

تنظيمات طبقه IF:

دراين طبقه فقط تنظيم AGC:تيونر(AGC DELAY)داريم به طوريكه وقتي آنتن وصل بود وتصوير واضح رادريافت كرديم باتنظيم VR151(درپايه 12آي سي 101)ولتاژپين AGCروي تيونررادر5/2ولت وزمانيكه آنتن قطع است اين ولتاژرادر5/7ولت تنظيم مي كنيم .

تعميرات طبقه IF:

همانطوريكه دربررسي اين طبقات مشاهده گرديدبه دليل آنكه اين بخشهاسرراه عبور وتقويت اطلاعات صداوتصويرفرستنده قرار دارند هد گونه ايرادي دركار يكي از مدارات فوق هم صدا وهم تصوير گيرنده راباهم معيوب مي كند بنابراين درصورت عدم وجود صدا وتصوير (در صورتيكه راستروجود داشته باشد):

1-بايك سيم آنتن به پين IFروي تيونر ضربه زده شود كه در اينصورت يكي از دوحالت زير مشاهده مي شود:

الف –اگر انجام اين كار درصداوراستر اثري نداشت :

عيب در طبقه IF(Q161,IC101وقطعات اين مسير )مي باشد جهت تشخيص محل دقيق عيب ولتاژ پايه هاي آي سي 101گرفته شود،اگر مطابق نقشه نبود به احتمال زياد خود آي سي خراب است وبه احتمال ضعيفتر قطعات جانبي آي سي .درصورتيكه ولتاژ پايه هاي آي سي طبق نقشه بود مي بايدQ161،Z161وقطعات اطراف آنها بررسي كرد.

ب –درصورتيكه سيگنال دادن به ورودي طبقه IF درصدا وراستر اثركرد:مشخص مي شودكه طبقه IFسالم است ابتدا از سالمي طبقه AGCمطمئن مي شويم (در صورت غير نرمال بودن ولتاژAGCروي تيونر بايد مسير AGCتاIC101يا خود آي سي رابررسي نمود )،سپس توجه مي كنيم كه ولتاژ تغذيه به تيونر برسد(12ولت )اگر ولتاژدرست نبود مي بايست رگولاتور 12ولت (Q101)رادرمنبع تغذيه بررسي كرد،اگر ولتاژ تغذيه تيونر نيز درست بود عيب در تيونر است (تيونر تعويض گردد).








2-طريقه تشخيص NTSCاز PAL:

دراين تلويزيون براي تشخيص NTSCازPALازاختلافي كه فركانس

هاي افقي وعمودي سيستم NTSCباPALدارد،براي شناسائي اين دو سيستم از هم استفاده شده است :

حالت PAL حالت NTSC

15625HZ:فركانس طبقه افقي 15750HZ:فركانس طبقه افقي

50HZ:فركانس طبقه عمودي 60HZ:فركانس طبقه عمودي

25:فركانس تصوير 30HZ:فركانس تصوير

625:تعدادخطوط افقي 525 :تعدادخطوط افقي

بنابراين درسيستم NTSCهررفت عمودي ازبالاي لامپ تصوير تاپايين

تقريبا 260خط افقي رادر بر مي گيرد ،درحاليكه درسيستم PAL310خط افقي به ازاءهر رفت عمودي وجود دارد (چرا كه مي دانيم جاروب خطوط يك در ميان انجام مي شودبه اين معني كه در هر رفت عمودي فقط نيمي از خطوط افقي جاروب مي شود به علت آنكه از چشمك زدن تصوير از برود).

بنابراين يك شمارنده كه بتواند به ازاي هر رفت عمودي تعداد خطوط افقي را بشمارد مي تواند سوئيچ كننده حالت NTSCاز PALباشد ،IC101به همين منظور در تلويزيون قرارگرفته است .

سيگنال مركب تصوير بعد از خارج شدن از IC101وحذف صدابه پايه 4آي سي ICK01داده مي شود دراين پايه آي سي يك مدار جداكننده پالس هاي سينك از سيگنال مركب قرارگرفته ،پالس هاي سينك از پايه 3آي سي بيرون آمده توسط فيلتر پائين گذر سينك عمودي جدا شده وبه پايه 5آي سي واز آنجا به شمارنده داخل آي سي داده مي شود .

از طرف ديگر ، از پايه 11ترانس H.Vنيزنمونه فركانس افقي به پايه 1آي سي واز آنجا به شمارنده مي رسد ،درشمارنده اين دو باهم مقايسه شده ، اگر به ازاي هر سينك عمودي 260پالس افقي شمارش شد سيستم NTSCوچنانچه به ازاي هر سينك عمودي 310پالس افقي وجود داشت سيستم PALتشخيص داده خواهد شد

درحالتيكه سيستم NTSCباشد ،آشكار ساز داخل آي سي پايه هاي 9و10آي سي راشاسي كرده (صفر ولت )ودرهمين حال ولتاژ پايه هاي 7و8آي سي را زياد مي كند (5/10ولت )وباعث به وجود آمدن تغييرات زير مي گردد:

الف –پايه 7دراين تلويزيون استفاده نشده است .

ب –بالارفتي ولتاژ پايه 8درحالت NTSC(5/10ولت )باعث وصل شدن دوديود DK04وDK01مي شود .DK01به سر وسط ولوم Hold.V(تنظيم كننده فركانس عمودي درحالت NTSCاز50هرتز به 60هرتز مي شود و DK04نيز به Hold.H(تنظيم كننده فركانس افقي )وصل بوده كه اين نيز درحالت NTSC فركانس افقي رااز 15625به 15750هرتز مي رساند .

ج –شاسي شدن پايه 9آي سي درحالت NTSCباعث وصل شدن دوديودDK03وDK02به شاسي مي شود ،در نتيجه DK03پايه 19آي سي 501راشاسي ميكند .وباعث مي شود مسير سيگنال تاخير يافته از خط تاخير به شاسي برود (درحالت NTSCنيازي به خط تاخير نيست )وDK02نيز به ولوم Hight.Vدرطيقه عمودي وصل بوده درحالت NTSCباعث مي شود كه ارتفاع تصوير كم نشود (در NTSC خطوط افقي 525خط ودر PAL625خط است ).

د-درحالت NTSCپايه 10آي سي نيز شاسي مي شود و باعث مي گرددپايه 39از آي سي كنترل به شاسي وصل گرددوحرف NTSCروي تصوير ظاهر گردد.

كليه تغييرات فوق درحالت تبديل دو سيستم PALباSECAMبه NTSCانجام مي گيرد ،حال اگر سيگنال دريافتي PALباشد كليه تغييرات فوق برعكس خواهد بود.

عيوب مدارات سوئيچ سيستم هاي رنگ :

الف –تصوير NTSCدرجهت عمودي پرش دارد :مسير DK01وRK10تاپايه 8،ICK01بررسي گردد.

ب –تصويرNTSCپرده كركره ائي مي شود :مسير DK04وRK11تاپايه 8،ICK01بررسي شود.

ج –ارتفاع تصويردرNTSCكم مي شود :مسير DK02وRK14تاپايه 9ICK01بررسي شود .

د-درحالت NTSC رنگ ، ارتفاع فركانس افقي وعمودي اشكال دارد:

مسير ICK01بررسي شود .

طريقه نصب ديكدورهاي رنگ بر روي انواع تلويزيونهاي رنگي :

اكثر تلويزيون هاي رنگي مجهز به هر سه نوع ديكدور گفته شده نيستند بنابراين قادر به پخش رنگ فقط دريك يا 2سيستم مي باشند،به اين دليل در بعضي از تلويزيونهالازم است ديكدور رنگ برروي آن نصب كنيم ،دراين قسمت طريقه نصب انداع ديكدورهارا بررسي مي كنيم .

نكته مهم : جهت مدارات ديكدور رنگ احتياج به پاليهائي از طبقه افقي داريم كه مي توان به يكي از سه روش زير اين پالسها را تهيه نمود :

1) با استفاده از دستگاه اسيلوسكوپ از يكي از پايه هاي ترانس هي ولتاژ.

2) با استفاده از چند دور سيم روكش دار معمولي كه روي هسته ذغالي ترانس هاي ولتاژ پيچيده شده است ، يك سر اين سيم را به شاسي دستگاه لحيم مي كنيم ، در سر ديگر آن پالس افقي خواهيم داشت . بايد در نظر داشت در اين حالت هر دور سيم ولتاژي حدود 10vp.p دارد .

3) از محل دو پايه فيلامان (چرا كه اكثر فيلامان از طبقه افقي تغذيه مي گيرد).