مقاله بررسی جنگ الكترونيكي

دسته بندي : فنی و مهندسی » برق، الکترونیک، مخابرات
مقاله بررسي جنگ الكترونيكي در 83 صفحه ورد قابل ويرايش

مقدمه:

اهميت اقدامات جنگ الكترونيك:

استفاده از تجهيزات الكترونيكي يا بطور مستقل انجام مي‌گيرد. مانند رادارها و مخابرات و يا به صورت همراه و جزئي از سلاحهاي نظامي دفاعي، مانند موشكها و هواپيما‌ها بكار برده مي‌شود كه در هر حال كاربرد صحيح آنها بهر صورتي كه باشد، باعث ارتقاء سرعت، وقت و قدرت نظامي شده و موجب مي‌گردد تا ضريب موفقيت در جنگهاي امروزي بالا رود. ماحصل كلام اينكه در پرتو اين كاربرد، شرايط ميادين نبرد بگونه‌اي رقم زده شده است كه امروزه اين ميدانها علاوه بر ايجاد عمق، پهناور و قضا داراي بعد چهارمي بنام «قلمرو و طيف امواج الكترومغناطيسي، هم شده‌اند. اين بعد آنچنان در تمامي زوايا و نقاط صحنه‌هاي نبرد نفوذ در رسوخ كرده است كه شايد بتوان گفت بدون توجه به آن پيشرفت در ساير ابعاد جنگ هم، امكان پذير نخواهد بود. با آنكه اين قلمرو (طيف امواج الكترومغناطيسي) نيز همانند زمان بطور فيزيكي ملموس و مشهود نمي‌باشد، ولي داراي اثرات و نتايجي است كه ارزش حضور آن را تأييد مي كند، از طرف ديگر مطرح شدن نگرش سيستمي نسبت به جنگها و شازعات بشري در قالب اصول و تئوري‌هاي فرماندهي و كنترل ، نيروهاي نظامي و درگير را آن چنان به ارتباطات قوي و پيچيده هدايت و كنترل‌هاي سريع و نيز تصميم‌گيريهاي قاطع و به موقع نيازمند كرده است كه نقش تجهيزات الكترونيكي و مخابراتي در اجراي اين اصول و شيوه‌ها را نه تنها انكار ناپذير بلكه هر اقدامي بدون آنها را امكان ناپذير مي نماياند. مورد ديگر اينكه ، با توجه به ضرورت شناسائي رقبا و دشمنان در صحنه‌هاي جهاني و منطقه‌اي براي يك كشور و اطلاع از شرايط كه آن كشور را جهت ايفاي نقش منطقه‌اي و جهاني و حداقل حفظ موجوديت خود، توانمند مي‌سازد.

اهميت و ارزشي بدست آوردن اطلاعات و آگاهي‌هاي كيفي، دقيق و سريع بيش از بيش مشخص مي‌شود، با توجه به موارد فوق ، جا دارد كه اين دوران را «عصر اطلاعات» نامگذاري نمايند.

بنابراين كشوري كه داراي اطلاعات كافي در امور اشتراكي و تاكتيكي نباشد همانند يك عنصر كور و كر، ضعيف و مشفعل عمل خواهد كرد. لذا استنباط مي‌شود كه استفاده از تشعشعات الكترومغناطيسي ناشي از وسايل و تجهيزات الكترونيكي دشمنان و رقبا مي‌توانند بعنوان يكي از مهمترين و غني‌ترين منابع كسب اطلاعات مطرح گردد.

با اين استدلال است كه در حال حاضر بعلت ارزش و اهميت اطلاعات، آنرا فرد چهارم سيستمهاي فرماندهي و كنترل [1]مي‌دانند . از سوي ديگر پيش بيني مي گردد در نبردها و جنگهاي آينده مي‌توان از سه نيرو و قوه قدرتمند هسته‌اي شيميايي و الكترونيكي بهره‌مند شد. اما از آنجائي كه قدرت تخريب سلاحهاي هسته‌اي زياد بوده و اثرات ناشي از آن زيانبار است. بصلاح كشورهاي واجد اين سلاح نيست كه از آن استفاده نمايند، زيرا خودشان هم بنحوي متضرر خواهند شد. از اين رو آنرا بصورت يك عنصر بازدارنده مقبولتر مي‌دانند . بدلايل مختلف و از جمله بعلت زشتي و قبحي كه سلاحهاي شيميايي در جوامع بشري پيدا كرده است، استفاده وسيع از اين سلاح‌ها هم توصيه نمي‌گردد. اما به لحاظ اينكه سيستمهاي الكترونيكي داراي اينگونه محدوديتها نبوده و حتي اركان استفاده از آنها در سلاحهاي هسته‌اي و شيميايي هم وجود دار د، لذا چنين نتيجه‌گيري مي شود، جنگهاي آينده شايد به احتمال ضعيف هسته‌اي يا شيميايي باشد ولي بطور مسلم الكترونيكي خواهد بود. جهت روسنتز شدن بيانات فوق در اهميت و ارزش جنگ الكترونيك در امور نظامي نمونه اي از استفاده آمريكا در بكارگيري تجهيزات الكترونيكي و امواج الكترومغناطيسي در كنترل و هدايت واحدهاي تابعه‌اش در جهان در شرايط بحراني و استراتژزيكي و همچنين جمع‌آوري اطلاعات از اقصي نقاط جهان بيان مي شود.

اين سيستم كه در بخش قابل توجهي از سيستم فرماندهي و كنترل جهاني آمريكا را تشكيلي مي دهد، سيستم مخابرات ماهواره‌اي MIC STAR [2]مي‌باشد كه شيطان بزرگ سالهاست روي آن سرمايه‌گذاري كرده است. ملاحظه مي‌شود كه كليه واحدهاي عملياتي، تاكتيكي و استراتژيكي و نيز واحدهاي جمع‌آوري اطلاعات در نقاط مختلف جهان بصورت يك مجموعه يكپارچه درآمده است تا آمريكا و غرب بتوانند با سرعت و دقت بيشتر در جريان امور قرار گرفته و سريعاً قادر باشند، در موارد ضروري عكس‌العمل لازم را بكار ببندند.

از اين سيستم جهت ارتباط هدايت نيروهاي واكنش سريع آمريكا از جمله در خليج فارس و خاورميانه استفاده مؤثري شده است. همچنين مي‌توان از قابليت مقابله با سيستمهاي شنود و اختلال و نيز ارتباط بموقع و مطلوب با نيروهاي متحرك تاكتيكي در نقاط مختلف جهان، بعنوان خصوصيت بارز ديگر اين سيستم ياد كرده. بنابراين با توجه به مطالبي كه بيان شد؛ مي‌توان به اهميت و ارزش تجهيزات الكترونيكي و بطور كلي طيف امواج الكترو مغناطيسي پي برد. ضمن اينكه مشاهده مي شود كه بالتبع در قبال بهره‌برداري از اينگونه تجهيزات، مقابله و ضديت با آنها نيز از اهميت و ارزش مشابه برخوردار خواهد بود در اينجاست كه موجود ضرورت اقدامات جنگ الكترونيك با توجه به تعاريف ارائه شده، نقش اساسي در امور نظامي پيدا كره و جايگاهي سرنوشت ساز در جنگهاي مدرن امروزي به خود يافته است و اين امر تا آنجا پيشرفته است كه بصورت يك اصل و دكترين نظامي درآمده و مطرح مي‌گردد كه:

«هر نيرويي كه بتواند در آينده طيف امواج الكترو مغناطيسي را تحت تسلط خود داشته باشد، طرف پيروز ميدان نبود خواهد بود.»

جايگاه اقدامات جنگ الكترونيك

الف- جنبه‌هاي استراتژيكي

اصولاً استراتژي كلي يك كشور داراي ابعاد مختلف نظامي، سياسي، اقتصادي و . . . مي‌باشد با توجه به اينكه استراتژي را بصورتهاي مختلف بيان كرده‌ان، مي‌توان استراتژي نظامي را بدين صورت تعريف كرد كه:

«هنر و فن بكارگيري شايع و امكانات نظامي يك كشور منجر شايسته بطوريكه بيشترين نتيجه را در رسيدن به اهداف نظامي و سياسي آن كشور فراهم آورد.» البته عليرغم تعاريف مختلف ارائه شده، مي‌توان گفت چيزي كه همگي بر آن اتفاق نظر و تأكيد دارند. اينست كه اساساً زمينه بحق استراتژي عمدتاً درباره وسائل اين است تا اهداف و ديگر اينكه توجه طراحان استراتژيك تنها به اين امر معطوف است كه چگونه مي توان به نحوي مؤثر از منابع نظامي مشخص، براي تحصيل آن اهداف سياسي استفاده كر د. پس براي بدست آوردن تفوق بر دشمن لازم است مجموعه كاملي از ابزارها و وسايل در اختيار اهداف استراتژيك قرار گيرند كه اين ابزارها مي‌توانند هم مادي باشند و هم معنوي و رواني، بعنوان مثال از بمباران اتمي گرفته تا انواع تبليغات و يا، . . . .

بنابراين براي انتخاب بهترين و مناسب‌ترين وسيله، لازم است كه نقطه ضعفهاي دشمن با توانائيهاي حدودي مقايسه شوند. اما اگر آنچه مورد معاوضه است، اهميت و ارز ش بيشتري داشته باشد. آن وقت است كه گاهي چاره‌اي جز توسل به زور و قدرت ارتش وجود ندارد. ولي در اينمورد هم انتخاب ابزار و وسايل استراتژيك از اهميت والائي برخوردار است و بايد از نقاط ضعف دشمن آگاه برد و تا حد امكان از آنها بهره‌برداري كرد.

اقدامات جنگ اكترونيك:[3]

به دليل پيشرفت جهاني تكنولوژي و استفاده وسيع از تسهيلات الكترونيكي، جنگهاي امروزي را جنگ اكترونيك مي گويند. اصولاً جنگ الكترونيك به دانش محفوظ نگه داشتن امكان استفاده از طيف الكترو مغناطيسي اطلاق مي گردد. بر اين اساس ميتوان جنگ الكترونيك را به چهار دسته كلي تقسيم بندي نمود كه عبارتند از:

حمله الكترونيكي[4] (EA):

حمله الكترونيكي شامل اقداماتي است كه به منظور مختل كردن، فريب دادن، بي اثر كردن يا از بين بردن تسليحات الكترونيكي و مخابراتي دشمن به منظور سببب استفاده دشمن از طيف الكترو مغناطيسي انجام مي گيرد. عمده ترين اقدامات در حمله الكترونيكي عبارتند از 1- حملات ضد جنگ الكترونيك [5] 2- سلاح هاي ضد تشعشعي[6]

3- سلاح هاي انرژي جهت دار[7]


محافظت الكترونيكي[8] (EP)

محافظت الكترونيكي شامل اقداماتي است كه براي كم اثر كردن حمله الكترونيكي (ناشي از حملات عمدي دشمن يا اثر تجهيزات خودي) در تسليحات الكترونيكي و مخابراتي بكار گرفته ميشود. هدف از محافظت الكترونيكي عبارتند از:

- اقدامات ضدضد الكترونيك[9] ECCM

- امنيت سيگنال[10] SIGSEC ( (SIGSEC

- مديريت فركانس[11]

پشتيباني جنگ الكترونيك[12]:

شامل اقداماتي است كه به منظور جستجو، دريافت، شناسايي و محل يابي تشعشعات عمدي و غير عمدي دشمن و تعيين سطوح جنگ الكترونيك[13]، مورد استفاده قرار مي گيرند.

تجسس[14]:

شامل اقداماتي است كه به منظور كمك به امنيت عمليات، جنگ الكترونيك، عمليات رواني، فريب نظامي و يا تخريب فيزيكي بكار مي رود. تجسس شاخه هاي مختلفي دارد ازجمله جاسوسي تصوير، جاسوسي سيگنال[15]، جاسوسي انساني، جاسوسي فني، تجسس آثار ( اكوستيكي، اپتيكي،مادون قرمز، ليزري و هسته اي) ، تجسس تشعشعات غير عمدي و ......

اما در هر صورت مي توان از نظر كلي تجسس را به دو دسته بزرگ تقسيم بندي نمود كه عبارتند از:

1- جاسوسي الكترونيكي [16] 2- جاسوسي مخابراتي[17]

لازم به ذكر است كه در بعضي تقسيم بندي ها اقدامات پشتيباني جنگ الكترونيك و اقدامات تجسس به عنوان يك گروه كلي تجس معرفي مي شوند. شكل دسته بندي الكترونيك را نشان مي دهد. با توجه به اينكه هدف بررسي انواع تهديدات روي سيگنالهاي خودي يا به عبارت بهتر ايجاد اينست سيگنال با شناسائي تهديد ها مي باشد. لذا تنها شاخه هايي از شكل كه ميتوان با ايمن كردن سيگنال برآن غلبه كرد و بررسي خواهيم كرد. بنابراين بر اساس شكل داريم:

1- از آنجا كه حمله اكترونيكي بيشتر در مورد سيستم هاي راداري و در حوزه ميدان (امنيت انتشار) مطرح مي باشد. لذا در اين گروه تنها اشاره اي مختصر به گروه ضد جنگ الكترونيك شامل تهديدات اختلال و فريب خواهيم كرد.

2- محافظت الكترونيكي شامل دو گروه اقدامت ضدضد جنگ الكترونيك و امنيت سيگنال مي باشد. اقدامات ضد ضد جنگ الكترونيك عموماً جزو مقوله امنيت انتشار مي باشند. بنابراين در اين گزارش مورد بررسي قرار نمي گيرند. در زير گروه امنيت سيگنال روش هاي مقابله با انواع حجرهامطرح مي گردد. به اين منظور امنيت سيگنالهاي طيف گسترده درمواجه با انواع حجرها بطور مفصل بيان خواهد شد. همچنين در فصل هاي بعدي گزارش انواع سيستم هاي طيف گسترده و پارامترهاي آنها بيشتر معرفي خواهند شد.

3- پشتيباني جنگ الكترونيك شامل اقداماتي متفاوت مي باشد. اين اقدامات بيشتر مرتبط با امنيت انتشار بوده و از بين آنها روش هاي تشخيص فركانس كه مرتبط با امنيت سيگنال مي باشد، مورد بررسي قرار مي گيرد.

4- با توجه به اينكه روش هاي طيف گسترده به عنوان تنها روش هاي مناسب براي ايجاد امنيت سيگنال مطرح مي شوند. لذا در گروه جاسوسي تنها به شنود سيستم هاي طيف گسترده مي پردازيم. واضح است كه متوله هاي ديگر تجسس بيشتر شامل امنيت انتشار، داده،... مي باشند.

فصل 3

ESM ارتباطي و اطلاعات ارتباطي



نقش دستگاههاي رهگيري ارتباطي (COM-ESM) پشتيباني كساني است كه مسئول عمليات نظامي هستند. اين پشتيباني با مجهز ساختن آنها به توانايي هاي زيرين انجام مي گيرد:

1- استفاده از ارتباطات دشمن جهت كسب اطلاعات راجع به مفاد آنها، حالت هاي عملياتي و پيك هاي فعاليت 3 C كه مي توانند نشان دهنده يك حمله باشند:

تحركات سربازان و خودروها، و هر كه موقع ممكن باشد مقاصد دشمن، تمام اينها هم اهداف ESM تاكتيكي و هم اهداف COMINT استراتژيكي دارند.

2- تعيين محل و مراكز ارتباطي و احتمالا مراكز

3- تعيين و تخصيص پارازيت رسانها

به علاوه در زمان صلح اين سيستم ها بهترين وسيله براي آموزش پرسنل و براي تشخيص نقاط ضعف در شبكه ارتباطات خودي را تشكيل مي دهند.

1-3- ESM ارتباطي

سيستم هاي COM-ESM به طور گسترده بر حسب موارد زير متفاوت هستند:

· رابط ها و اتصالهايي كه آنها بايد رهگيري كنند.

· سكوهايي كه اين سيستم ها بر روي آنها نصب مي شوند.

· وظايف عملياتي شبكه هاي ارتباطي كه آنها بايد رهگيري كنند.

ويژگيهاي اين سيستم ها به فركانس ها و تكنيك هاي به كار رفته از ELF تا MF از HF تا UHF با ارسال هاي قراردادي طيف گسترده يا انفجاري، سيستم هاي تقويت راديويي، ارسال هاي ماهواره اي و انتشار تروپوسفري و غيره، بستگي خواهند داشت.

به عنوان مثال، دو نوع سيستم ارتباطي ميدان نبرد يكي مبتني بر دستگاههاي V/UHF كه از جهش فركانس استفاده مي كند و ديگر مبتني بر سيستم هاي تقويت راديويي را در نظر بگيريد. اين دو سيستم ارتباطي كه اغلب با يكديگر همراه با راديو اصلي نبرد قراردادي استفاده مي شوند مستلزم روش هاي مختلفي براي ESM مي باشند. ارتباطات جهش فركانس V/UHF با كوتاهي بي نهايت انتشارات در هر كانال و اين حقيقت كه اطلاعات فركانس نمي تواند به عنوان يك پارامتر تميز دهنده براي فهرست كردن و تعيين ساطع كننده استفاده شود مشخص مي شوند.

از طرف ديگر سيستم هاي تقويت راديويي مستلزم حساسيت بالاي سيستم ESM مي باشد در حالي كه زمان واكنش بسيار كوتاه ضروري نيست. به علاوه سيستم هاي تقويت راديويي حدود و دامنه پهني از فركانس ها از باند VHF تا D كار مي كنند و از تكنيك هاي مدولاسيون مالتي پلكس كننده تقسيم زماني (TDM) و مالتي پلكس كننده تقسيم فركانس (FDM) چند كانالي باند پهن استفاده مي كنند. در حالي كه جهش كننده ها معمولا منحصر به باند V/UHF مي شوند و از مدولاسيون فركانس با انتقال كد (FSK) تصحيح شده استفاده مي كنند. تمام اين تفاوتها حاكي از اين است كه گيرنده ها، دستگاههاي مختص آناليز و آنتن ها بايد از انواع مختلف باشند. همچنين سكوهاي گوناگون كه سيستم هاي COM/ESM بر روي آنها نصب مي شوند، مستلزم تجهيزات مختلف مي باشند. به عنوان مثال الگوي انتشار بر حسب اين كه آيا سكو هوايي، دريايي يا روي زمين نصب شده متفاوت است و در نتيجه حساسيت لازمه و سناريوي الكترومغناطيسي تغيير مي يابد. تكنيكي كه بايد براي ثابت ها به كار برود نيز متفاوت است. در حاليكه انتشار دهنده هاي ثابت مي توانند توسط يك جهت ياب هوايي واحد يا چندين ايستگاه DF زميني همكاري كننده تعيين محل شوند، ثابت هاي انتشارات هواپيمايي فقط مي توانند توسط همكاري ايستگاههاي همزمان شده انجام شوند. به علاوه وظايف ESM در زماني كه تميزدادن انتشارات درزمان واقعي از سكوهاي هوايي به سرعت نزديك شونده (پشتيباني هوايي نزديك) مورد نياز است پيچيده مي شود. در چنين موردي “آناليز زماني” پارامترهاي سيگنال رهگيري شده كه قادر است نوسانات ناشي از بي نظمي هاي انتشار را نپذيرد لازم است.

وظايف عملياتي آن سيستم ارتباطي كه بايد رهگير شود مي توانند بر تفاوت هاي موجود در سيستم هاي COM/ESM نيز دلالت كنند. سيستم هاي ارتباطي مي توانند از انواع زير باشند:

· سيستم هاي لشكري

· سيستم هاي توپخانه اي

· شبكه توزيع اطلاعاتي دستيابي چندگانه تقسيم زماني TDMA

· ارتباطات پشتيباني براي حملات درجه دوم

· پشتيباني هوايي نزديك

· راديوي اصلي نبرد

· شبكه هاي پشتيباني براي اطلاعات و نشانه گيري

· سيستم هاي اطلاعات مجتمع نيروي هوايي تاكتيكي

تفاوت ها در شدت ترافيك، طول مدت يك انتشار واحد، سازمان شبكه، تحرك شبكه و غيره مستلزم اين است كه تكنيك هاي متناسب باهر مورد استفاده شود تا POI هاي مطلوب و اعتبار پارامترهاي اندازه گيري شده تضمين گردد.

ساختار كاري كلي يك سيستم COM-ESM در شكل 36-4 نشان داده مي شود.

وظايف اصلي سيستم COM-ESM عبارتند از:

· كاوش پيوسته (CS) باند

· كاوش مجزا (DS) باند

· CS+DS

· تخصيص براي اندازه گيري هاي DF

· تخصيص براي عمليات ECM

CS خودكار روي يك يا چند باند فرعي فركانس معين، طيف الكترومغناطيسي را هم به شكل گرافيكي و هم جدولي به اپراتور نشان مي دهد (يك صفحه نمايش RF مصنوعي)

باندهاي فرعي مختلف با پارامترهايي نظير موارد زير مشخص خواهندشد:



· تقدم

· فيلتر تجسس و سرعت جاروب گيرنده

· آستانه آشكارسازي

· كانال هايي كه بايد مسدود شوند زيرا بر روي فركانس هاي خودي هستند يا كانال هاي مورد نظر نمي باشند.

در طول مدت كاوش، انتشارات رهگيري شده از نظر فركانس براي ثبت كردن مناسب به پايگاه داده اي مرتبط مي شوند.يك عدد مشخصه و پارامترهاي اصلي به نام عدد نشان، فركانس، دفعات رهگيري اول و آخر، مدولاسيون، باند سيگنال، تقدم، و غيره روي ي صفحه نمايش آلفا عددي به اپراتور نشان داده مي شود. به طور كلي، انتشارهايي كه براي مرتبه اول رهگيري مي شوند (كه بايد توسط اپراتور گوش داده و تجزيه و تحليل شوند) تأكيد مي گردند. صفحه نمايش RF مصنوعي، مشخصاتي از فعاليت الكترومغناطيسي و مدت انتشارها نشان مي دهد. اپراتور اجازه مي دهد روي ناحيه هاي فركانسي با پهناي 1 يا 2 مگاهرتز با قدرت تفكيكي كمتر از قدرت تفكيك كاتاليزاسيون تمركز كند. كارآيي صحيح اين سيستم مشروط به حساسيت گيرنده سوپر هتروداين است. ميزان حساسيت قابل حصول با گيرنده هاي خوب و آنتن هاي باند پهن عامل، بين 5/0 و مي باشد.